Wat houdt uw werk in (gerelateerd aan seksuologie)?
Sinds bijna zes jaar werk ik bij Centrum ’45 en Equator Foundation in Diemen als psychotherapeut en als seksuoloog NVVS. Ik werk bij Centrum ’45 voornamelijk met door oorlog-, vervolging en geweld getraumatiseerde vluchtelingen en asielzoekers en bij Equator met slachtoffers mensenhandel. Als seksuoloog werk ik met mensen die na seksueel geweld of na marteling van bijvoorbeeld de genitaliën de relatie met hun lichaam/ intimiteit en of seksualiteit willen herstellen. Ik werk met individuele patiënten en met stellen als er sprake is van een relatie. Daarbij is het fijn dat ik ook systeemtherapeut ben.
Daarnaast geef ik regelmatig les over een seksuologisch onderwerp, zowel binnen als buiten het werk. Fijn is dat mijn collega’s sinds het onderwerp seksualiteit in het team aan de orde is gekomen, zich actiever hiermee bezig houden.
Ik heb jarenlang een aantal weken per jaar gewerkt als mental health trainer voor Artsen Zonder Grenzen in oorlogs- en conflictgebieden, nu doe ik hetzelfde voor War Trauma Foundation. Tijdens dit werk komen seksualiteit, problemen op dit gebied en taboe onderwerpen zoals seksueel misbruik vrijwel altijd aan de orde. Het is fijn om met mensen mee te denken en wegen te openen zodat mensen hier niet meer langer eenzaam in hoeven te zijn.
Wat was uw drijfveer om zich met seksuologie/seksualiteit bezig te houden?
Seksualiteit is een belangrijke waarde in het leven. Helaas ervaren noga wat mensen problemen op dit gebied. Als jonge hulpverleenster werkzaam in de psychiatrie kreeg ik te maken met een vrouw die heel aarzelend vragen over haar seksualiteit aan mij stelde. Ik voelde veel ongemak en kreeg een rood hoofd, maar vond het buitengewoon moedig dat zij uit zichzelf haar problemen op dit gebied aan mij voorlegde. Zij heeft mij geholpen om over de drempel te stappen. Ik ben mij daarna gaan verdiepen in de seksuologie en ben al snel een opleiding gaan volgen. Ik merkte hoe het werd en wordt gewaardeerd als je seksualiteit ter sprake brengt in cliëntcontacten. Dat het helpt om zelf een opening te bieden. Daarna ben ik gaan werken op de afdeling psychiatrie, de polikliniek psychiatrie en de polikliniek seksuologie van wat indertijd ziekenhuis De Heel in Zaandam heette, nu Zaans Medisch Centrum. Alex Korzec, psychiater en seksuoloog was een inspirerend voorbeeld voor mij. Er zijn nog veel bevlogen collega’s en opleiders voorbij gekomen in dit prachtige en veelzijdige vak.
Welke was uw mooiste ervaring op professioneel vlak?
Dat zijn er heel veel, niet makkelijk om te kiezen. In Nederland is het altijd bijzonder om een geboortekaartje te krijgen van stellen die lang een onvervulde kinderwens hadden omdat ze in hun eentje soms jarenlang worstelden met vaginisme. In Soedan heb ik mooie herinneringen aan een vluchtelingenkamp waar vrouwen een groepsgesprek met mij aangingen en veel vragen hadden over seksualiteit, hun besnijdenis e.d. Grappig was dat daarna mannen die hierover gehoord hadden met mij een gesprek wilden waarin ze veel voorgelegd hebben.
Wat is volgens u een onderbelicht onderwerp binnen het vak?
Ik houd mij sinds een tijd bezig met het onderwerp walging na seksueel misbruik, met dank daarbij aan professor Peter de Jong, hoogleraar experimentele psychopathologie in Groningen bij de faculteit gedrags- & maatschappijwetenschappen. Walging lijkt een deels vergeten emotie te zijn die een rol kan spelen bij mensen die lijden aan een posttraumatische stressstoornis. Er gaat veel aandacht uit naar angst, maar walging lijkt ook een belangrijke emotie te zijn, die onder andere kan bijdragen aan het vermijden van de herinneringen aan de meegemaakte traumatische gebeurtenis waardoor deze niet verwerkt kan worden. Een kwart van de mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt wassen zichzelf na een jaar nog steeds excessief omdat ze het gevoel hebben dat de dader nog in hun lichaam zit. Dat zullen ze uit zichzelf niet zo gauw vertellen.In de DSM 5 is seksuele aversie als diagnose verdwenen, maar daarmee niet het probleem. Walging lijkt een aandeel te hebben in seksuele aversie, maar mogelijk ook in andere seksuele problemen. Ons lichaam draagt net als onze geest herinneringen bij zich en reageert daarop. Het lijkt goed om hiervoor aandacht te hebben.
* Voor wie mogelijk meer hierover wil lezen: de Jong, Peter & Bos, Jannetta (2018). Walging en symptomen van PTSS: mogelijke implicaties voor behandeling. Gedragstherapie, 51, maart 2018, 2-23.
Wat is uw passie naast uw werk?
Het werk in mijn volkstuin vind ik heerlijk ontspannend, net als golfen. Daarnaast lees ik graag en maak ik deel uit van een leesgroep en een poëziegroep.
Heeft u een boekentip (gerelateerd aan seksuologie)?
Erotische intelligentie van Esther Perel vind ik een goed geschreven en toegankelijk boek dat een nieuwe kijk biedt op relaties en seksualiteit. Heb het met plezier gelezen. Ik ben heel benieuwd naar haar nieuwe in 2018 uitgekomen boek, Liefde in verhouding. Met als ondertitel ‘Een nieuw perspectief op trouw en ontrouw’. Haar TED talks zijn ook de moeite waard.
Wie zou u graag in deze rubriek zien?
Graag zou ik het stokje willen doorgeven aan Ceryl Janssen, psycholoog en seksuoloog, zowel werkzaam in Amsterdam als in Berlijn.
Wat houdt je werk in?
Sinds een jaar werk ik als zelfstandige. Mijn bedrijf heet Bureau Seksuele Gezondheid Amersfoort. Ik houd mij momenteel bezig met sekscounseling, deskundigheidsbevordering en beleidsontwikkeling. Mijn basisdiscipline is pedagogisch wetenschapper.
Sekscounseling doe ik één dagdeel per week, de ene week in Medisch Centrum Vathorst en de andere week in Gezondheidscentrum Cartesius, beide in Amersfoort. Om mijn counseling skills verder te verbeteren volg ik nu de cursus Systeem & Seks in Zwolle. Ik vind het erg boeiend om systemisch te leren werken.
Daarnaast bied ik deskundigheidsbevordering in de sport en het beroepsonderwijs. Ik geef trainingen en workshops aan trainers en coaches (in opleiding, bijv. mbo-CIOS), sportbestuurders, buurtsportcoaches en verenigingsondersteuners over seksuele integriteit in de context van sport. Er is trouwens weinig geschreven in de onderzoeksliteratuur over seksuele integriteit van sportbegeleiders. Dit is reden voor mij geweest om daar een onderzoeksvoorstel over in te dienen. Ik heb subsidie toegekend gekregen van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Seksualiteit (FWOS) om een literatuur- en Delphi-studie te realiseren. Het onderzoek start in januari 2018. Ik kijk daar erg naar uit!
Verder houd ik mij bezig met beleidsontwikkeling. Dit doe ik voor Stichting School & Veiligheid. Het bestuur wilde de visie op seksualiteit in het primair en voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs vernieuwen en ze hebben mij daarvoor gevraagd. De oude visie ging vooral om preventie van en reageren op seksuele grensoverschrijding in de school. De basis van de nieuwe visie is seksuele integriteit als ontwikkeltaak voor leerlingen en als pedagogische taak van schoolpersoneel. In de publicatie Seks op School, waar ik aan mee geschreven heb, is deze nieuwe visie te lezen. Deze is te downloaden en te bestellen via de website www.schoolenveiligheid.nl.
Wat was je drijfveer om je met seksuologie/seksualiteit bezig te houden?
Eigenlijk heel toevallig. Ik was werkzaam als hogeschooldocent bij de sportacademie van Windesheim in Zwolle (beter bekend als de Calo). Ik gaf de vakken Pedagogiek, Onderzoek en Ontwikkelingspsychologie, en ik begeleidde studenten bij hun bachelorthesis. Op een gegeven moment wilde ik me verder ontwikkelen met als doel een andere baan te zoeken. Want de werkdruk was enorm maar inhoudelijk vond ik mijn werk niet altijd boeiend. Ik realiseerde me dat wanneer ik zo door zou gaan ik een bore-out zou krijgen. Bij mijn zoektocht naar een cursus of opleiding, stuitte ik op de website van de Rino en las daar over de consulent seksuele gezondheid. Tijdens deze opleiding werd duidelijk dat de seksuologie in mijn ogen het mooiste en meest intrigerende vakgebied is dat er bestaat.
Welke was je mooiste ervaring op professioneel vlak?
Er zijn vele ervaringen te noemen, maar één waar ik het meest verrukt over ben is de volgende. Ik ben ook moeder van drie kinderen, waaronder twee dochters. Ik merkte dat er geen enkel voorlichtingsboek de functie en de anatomie van de clitoris beschrijft. Ik heb toen de stoute schoenen aangetrokken, Uitgeverij Ploegsma (die van de voorlichtingsboeken van Sanderijn van der Doef) benaderd evenals Ellen Laan, om te checken of mijn idee voor een voorlichtingsboek over het genitaal van meisjes ook een goed idee was in hún ogen. En tot mijn eigen verbazing komt in de zomer van 2018 een voorlichtingsboek uit voor ouders en dochters, geïllustreerd door Marian Latour, uitgegeven door Ploegsma en geschreven door mij!
Wat is je passie naast je werk?
Ik heb drie kinderen: Benjamin van bijna 10, Hannah van 8 en Fem van bijna 5 jaar. En zij houden me lekker bezig in de weekenden. Ik doe wekelijks aan yoga, dat vind ik erg fijn om te doen. Verder ga ik graag uit eten met mijn partner en weekendjes weg met familie of vrienden. Mijn favoriete vakantiebestemming is Vlieland. Ik droom ervan om ooit een huisje op Vlieland te hebben.
Heeft u een boekentip (gerelateerd aan seksuologie)?
Voor de cursus Systeem & Seks lees ik ‘Passionate Marriage’ van Schnarch. Een ware worsteling om te lezen, maar het boek geeft geweldig inzicht in hoe mensen in een relatie zichzelf, los van elkaar maar wel in verbinding met elkaar, kunnen ontwikkelen. Schnarch ziet een seksueel probleem als ultieme kans voor persoonlijke en relationele ontwikkeling.
Wie zou u graag in deze rubriek zien?
Ik geef graag het stokje door aan Karin Schuurman. We deden samen de opleiding tot consulent, en ze onderneemt in mijn ogen boeiende dingen. Ze heeft bijvoorbeeld, als enige consulent in opleiding, een artikel gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift over het seksonderzoek dat ze deed tijdens de opleiding.